Có những ngày, chỉ một lời từ chối nhỏ cũng khiến con giận dỗi, hét lên, hoặc khóc òa. Có khi, chính chúng ta – những người làm cha mẹ – cũng cảm thấy bất lực, không hiểu vì sao con “nóng nảy như vậy”. Nhưng thực tế, phía sau những cơn giận của con là một tâm hồn mong manh, đang cầu cứu bằng cảm xúc.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, trẻ nóng nảy không hẳn vì bướng bỉnh, mà vì chưa đủ kỹ năng để đối diện với sự thất vọng hay diễn tả cảm xúc của mình bằng lời nói. Khi cha mẹ nói “không”, hoặc khi con không đạt được điều mong muốn, cảm xúc bị dồn nén sẽ bộc phát ra ngoài bằng tiếng khóc, sự tức giận hay đôi khi là im lặng.
Khi con “nóng nảy” – điều con thực sự cần là sự quan tâm
Thực tế, tính khí thất thường hay nóng nảy ở trẻ không hẳn là điều tiêu cực — mà là dấu hiệu cho thấy con đang “mong manh” bên trong. Nhiều nghiên cứu cho thấy, trẻ dễ nổi giận thường chưa biết cách đối diện với thất vọng hay diễn đạt cảm xúc, nên chọn cách thể hiện bằng nước mắt, cáu gắt hoặc im lặng.
Khi không được đáp ứng điều mong muốn, trẻ có thể bộc lộ tức giận như một lời cầu cứu: “Ba mẹ ơi, con đang cần được lắng nghe.” Đôi khi, phản ứng của con chỉ là sự phản chiếu cảm xúc của cha mẹ. Nếu ba mẹ hay mất bình tĩnh, con sẽ học theo. Nếu ba mẹ kiểm soát hoặc so sánh quá nhiều, con sẽ phản ứng bằng chống đối để bảo vệ lòng tự trọng của mình.
Nhưng nhìn ở góc tích cực, việc con dám thể hiện cảm xúc lại là một dấu hiệu tốt. Điều đó chứng tỏ con có chính kiến và đang học cách khẳng định bản thân. Điều đáng lo hơn là khi con im lặng, kìm nén đến mức không dám bày tỏ bất kỳ cảm xúc nào.
Vì thế, cơn giận của con không đáng sợ — điều quan trọng là cách cha mẹ phản ứng. Thay vì dập tắt cảm xúc, hãy giúp con gọi tên và hiểu chúng. Khi con cảm thấy được lắng nghe và thấu hiểu, con sẽ học được cách kiểm soát cảm xúc một cách lành mạnh hơn.
Khi con mất bình tĩnh – ba mẹ hãy nhớ “7 điều KHÔNG”
1. Đừng tranh cãi với con lúc này
Khi con đang giận, lý trí của con giống như “tạm tắt máy”. Mọi lời giải thích, khuyên nhủ hay dạy bảo vào lúc này đều không giúp ích — thậm chí có thể khiến con thêm bức bối.
Thứ con cần không phải là lý lẽ, mà là một khoảng lặng để bình tâm. Hãy kiên nhẫn chờ cơn cảm xúc đi qua rồi mới nói chuyện. Khi con đã dịu lại, từng lời của ba mẹ mới có cơ hội được con lắng nghe thật sự.
2. Đừng phớt lờ cảm xúc của con
Nhiều ba mẹ nghĩ rằng cứ để con tự “vượt qua cơn giận” thì con sẽ học cách kiểm soát cảm xúc. Nhưng với một đứa trẻ, sự im lặng hay quay lưng đi đôi khi lại giống như thông điệp: “Ba/mẹ không quan tâm đến con nữa.”
Con không cần ba mẹ phải “giải quyết” cơn giận, con chỉ cần biết mình không đơn độc. Chỉ cần ở bên cạnh — lặng lẽ, kiên nhẫn, và sẵn sàng ôm con khi con muốn.
Cảm giác được thấu hiểu chính là liều thuốc xoa dịu mạnh mẽ nhất cho mọi cơn giận dữ.
3. Đừng vội chiều theo để con nín khóc
Nhiều cha mẹ vì xót con, sợ con khóc, nên dễ nhượng bộ để mọi thứ “êm đẹp”. Nhưng điều đó lại vô tình dạy con rằng: “Cứ khóc là sẽ có được điều mình muốn.”
Thay vì chiều theo, hãy kiên định nhưng dịu dàng. Giữ vững nguyên tắc, nhưng vẫn cho con cảm nhận được tình yêu thương của ba mẹ.
Khi con hiểu rằng yêu thương không đồng nghĩa với chiều chuộng, con sẽ học được cách kiểm soát cảm xúc và cư xử có giới hạn.
4. Đừng nóng nảy đáp trả cơn giận của con
Một cơn giận không thể dập tắt bằng một cơn giận khác. Khi ba mẹ lớn tiếng hay nổi nóng, con sẽ chỉ cảm thấy sợ hãi, bị đe dọa — chứ không học được cách xử lý cảm xúc.
Ngược lại, khi cha mẹ giữ được bình tĩnh, chính sự bình thản ấy sẽ giúp con cảm thấy an toàn, dễ dịu lại và mở lòng hơn.
Con học cách kiểm soát cảm xúc không phải từ những bài giảng dài dòng, mà từ cách ba mẹ phản ứng trong những khoảnh khắc “căng thẳng” nhất.
5. Đừng xem cơn giận là điều xấu cần sửa
Cơn giận của con không phải là “vấn đề”, cũng không phải “lỗi” của ai. Nó chỉ là một cảm xúc tự nhiên, như vui, buồn hay sợ hãi — và là một phần quan trọng trong quá trình trưởng thành của con.
Thay vì tìm cách “dập tắt” cơn giận, điều cha mẹ cần làm là giúp con gọi tên cảm xúc, hiểu vì sao con giận và học cách đối diện với nó an toàn hơn.
Khi cha mẹ chấp nhận và đồng hành cùng con trong những cảm xúc “khó chịu” nhất, con sẽ học được cách chấp nhận chính mình. Và đó chính là nền tảng vững chắc để con trưởng thành về cảm xúc sau này.
6. Đừng so sánh con với người khác
Mỗi đứa trẻ là một thế giới riêng — có tốc độ phát triển, tính cách và cách học khác nhau. Khi bị so sánh, con không cảm thấy được khích lệ, mà chỉ thấy mình “thua kém” và không đủ tốt.
Những câu như “Sao con không giỏi như bạn A?” tưởng như vô hại, nhưng lại để lại những vết xước âm thầm trong lòng con. Thay vào đó, chỉ cần một câu “Ba/mẹ tin con sẽ làm được theo cách của con” cũng đủ để con cảm thấy mình có giá trị.
So sánh không giúp con trưởng thành. Nhưng niềm tin, sự kiên nhẫn và tình yêu của ba mẹ thì có thể.
7. Đừng quên bình tĩnh của chính mình
Cha mẹ chính là “tấm gương cảm xúc” của con. Khi ta nóng nảy, con sẽ phản ứng theo; nhưng khi ta bình tĩnh, con sẽ học cách hạ nhiệt cùng ta.
Hãy hít một hơi thật sâu, chậm lại một nhịp — vì chỉ khi người lớn yên, trẻ con mới yên theo. Con có thể chưa biết cách kiểm soát cảm xúc, nhưng con sẽ học từ chính cách ba mẹ đối diện với tình huống.
Đôi khi, không cần quá nhiều lời dạy, chỉ một sự bình tĩnh nhẹ nhàng của cha mẹ đã là “ngôn ngữ yêu thương” mạnh mẽ nhất.
Hãy nhớ: Cơn giận không đáng sợ. Điều đáng sợ là khi con giận mà không ai hiểu, không ai ở lại bên con. Chỉ cần ba mẹ bình tĩnh, ấm áp và kiên định — con sẽ cảm thấy an toàn để học cách lắng nghe, yêu thương và kiểm soát cảm xúc của chính mình.
Bởi điều con cần nhất không phải là một người “sửa” cơn giận của mình, mà là một người ở lại cùng con đi qua nó.
5 điều nên làm khi con nổi nóng
1. Xem cơn giận là cơ hội để dạy con về cảm xúc
Khi con tức giận, đó không phải là “vấn đề” — mà là một khoảnh khắc vàng để ba mẹ giúp con nhận ra và gọi tên cảm xúc của chính mình. Trẻ không học cách kiểm soát cảm xúc qua những lời trách mắng, mà qua cách người lớn bình tĩnh, thấu hiểu và dẫn dắt con từng bước.
2. Chấp nhận và ở bên con
Dù con khóc, hét hay vùng vằng, hãy để con được xả cảm xúc. Ba mẹ không cần “sửa” con ngay lập tức — chỉ cần hiện diện bên con một cách bình tĩnh, nhẹ nhàng. Chính sự có mặt ấy là “liều thuốc” giúp con thấy mình được thấu hiểu và an toàn.
3. Khi con bình tĩnh lại, hãy ôm con và nói lời yêu thương
Khi cơn giận của con đã lắng xuống, điều tuyệt vời nhất mà ba mẹ có thể làm không phải là “giảng giải” ngay, mà là mở rộng vòng tay. Một cái ôm thật dịu dàng, một câu nói ấm áp như: “Con ơi, con thấy đỡ hơn chưa?” sẽ giúp con cảm nhận rõ ràng rằng: “Mình vẫn được yêu thương, dù vừa trải qua một cơn bão cảm xúc.”
Trong khoảnh khắc ấy, trái tim con cảm thấy an toàn và được kết nối. Chính từ sự yêu thương này, con học được cách bình tâm, hiểu và gọi tên cảm xúc của mình. Và quan trọng hơn, con biết rằng — ba mẹ luôn ở bên, không phải để phán xét, mà để yêu thương và đồng hành.
4. Dạy con gọi tên cảm xúc của mình
Sau khi con đã bình tĩnh hơn, đó là lúc ba mẹ nhẹ nhàng giúp con hiểu rõ điều mình vừa trải qua. Không cần giảng giải dài dòng, chỉ cần một vài câu gợi mở như: “Lúc nãy con thấy tức giận vì… đúng không?” hay “Con cảm thấy buồn hay thất vọng vậy con?”
Khi con biết cách gọi tên cảm xúc của mình, con sẽ không còn thấy “mình là cảm xúc đó” — mà chỉ đang trải qua nó. Đây là bước đầu tiên để con học cách lắng nghe bản thân, kiểm soát cảm xúc, và thể hiện chúng theo cách tích cực hơn.
Tình yêu thương của ba mẹ chính là “chiếc cầu nối” giúp con hiểu mình, chứ không phải là áp lực để con phải “cư xử đúng”.
5. Cùng con tìm cách giải quyết vấn đề
Khi cơn giận đã lắng xuống, đó là thời điểm vàng để ba mẹ đồng hành cùng con tìm hướng giải quyết. Không cần quá nghiêm trọng, chỉ cần nhẹ nhàng hỏi: “Lần sau, khi con tức giận, mình có thể làm gì để tốt hơn?”
Khi được cùng ba mẹ “gỡ rối” cảm xúc, con sẽ học cách chịu trách nhiệm với hành vi của mình, biết cách tự điều chỉnh thay vì chỉ trút giận rồi bỏ qua. Đây chính là cách con rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề — một kỹ năng sẽ theo con suốt cuộc đời.
Lời kết
Khi con nổi giận, điều con cần nhất không phải là một bài học dài dòng… mà là một vòng tay bình tĩnh, một ánh mắt thấu hiểu, và một trái tim sẵn sàng ở lại. Khi ba mẹ giúp con gọi tên cảm xúc, cùng con học cách giải tỏa lành mạnh, con sẽ dần biết cách yêu thương bản thân, kiểm soát cảm xúc và sống tích cực hơn mỗi ngày.
Cảm xúc không phải là thứ để “dập tắt”, mà là điều để cùng nhau hiểu – chữa lành – và lớn lên.
Nguồn: Tổng hợp
